Nad brzegiem Jeziora Rajgrodzkiego, na wzgórzu znajdującym się na rozległym cyplu, Jaćwięgowie założyli gród warowny. Raj został zniszczony w połowie XIII wieku przez mazowiecko–ruską wyprawę odwetową.
W 1360 r. Kazimierz Wielki polecił kasztelanowi wiskiemu wybudować warowny zamek w Rajgrodzie. Nie dopuścili do tego Krzyżacy. Po1422 r. Rajgród stał się grodem litewskim. W tym czasie otrzymał prawa miejskie i powstała tu parafia.
Na początku XVI wieku książę Mikołaj Radziwiłł z dóbr goniądzko-rajgrodzkich uczynił „prywatne państwo”. Anna Kiszczyna w 1568 r. nadała Rajgrodowi prawa miejskie magdeburskie. Od unii lubelskiej (1569 r.) województwo podlaskie, a więc i Rajgród, weszło do Korony. Od 1571 r. do trzeciego rozbioru Polski Rajgród był miastem królewskim i siedzibą powiatu. 10 lipca 1794 r. pod Rajgrodem prusacy rozbili pospolite ruszenie i złamali opór mieszczan. 29 maja 1831 r. pod Rajgrodem miała miejsce zwycięska bitwa wojsk polskich z Rosjanami. W szarży ułanów poznańskich poległ mjr hr. Franciszek Mycielski. Po powstaniu styczniowym Rajgród utracił prawa miejskie, które przywrócono w 1924 r. W okresie okupacji sowieckiej i hitlerowskiej miejscową konspiracją dowodził por. Andrzej Sobolewski ps. „Lis”, który walczył na Grzędach dowodząc 6. szwadronem 9. psk AK.
Gmina Rajgród ma charakter rolniczo-turystyczny. Powierzchnia gminy wynosi 20 716 ha, w tym 5879 ha stanowią lasy, a 1254 ha – wody.
Jezioro Rajgrodzkie o powierzchni 1514 ha, a także jeziora: Dreństwo i Tajno, bezpośrednie sąsiedztwo z Biebrzańskim Parkiem Narodowym, a zwłaszcza unikalnym kompleksem bagienno-torfowym Czerwonego Bagna, kompleks leśny – to wybitne walory przyrodnicze i turystyczne. Nad jeziorami znajduje się 10 ośrodków wczasowych. W gminie rozwija się agroturystyka.
Grunty użytkowane rolniczo zajmują 58% ogólnej powierzchni gminy. Większość gleb użytkowanych rolniczo zakwalifikowana jest do IV (45%) i V (23%) klasy bonitacyjnej. Poważny odsetek stanowią gleby V i VI klasy – 28% powierzchni gminy.
Lasy, które stanowią 28,37% powierzchni gminy, zarówno państwowe jak i prywatne, zarządzane i nadzorowane są przez Nadleśnictwo Rajgród. Od południowego-wschodu gmina graniczy z kompleksem leśnym Biebrzańskiego Parku Narodowego.
Nieco ponad 6% powierzchni gminy zajmują wody; głównie są to powierzchnie związane z Jeziorem Rajgrodzkim i rzeką Jegrznią. Przez Jezioro Rajgrodzkie, o ogólnej powierzchni 1514 ha, przebiega granica województw i w granicach gminy Rajgród znajduje się 1000 ha jego powierzchni. W granicach admimistracyjnych gminy znajduje się w całości zatoka wschodnia, część zbiornika głównego (tu znajduje się największa głębia – 52 m) oraz większość malowniczo położonej zatoki południowej. Z zatoki wschodniej wypływa rzeka Jegrznia, która po licznych meandrach wpływa do jeziora Dręstwo (jezioro to nie leży w gminie, granica z sąsiednią gminą Bargłów Kościelny przebiega po części linni brzegowej), następnie z niego wypływa i wpada na rozległy teren Czerwonego Bagna. Natomiast z zatoki południowej bierze swój początek Kanał Kuwasy, który wraz z mniejszymi kanałami i rowami melioracyjnymi tworzy sieć wód powierzchniowych na rolniczej części gminy.
Siedzibą władz gminy jest miasto Rajgród, położone nad wschodnią zatoką Jeziora Rajgrodzkiego. Nazwa miasta składa się z dwóch członów: „Raj” – pochodzenia jaćwieskiego i „gród” – pochodzenia słowiańskiego.
W gminie mieszka 5969 osób, w samym Rajgrodzie 1799. Poza Rajgrodem w skład gminy wchodzą wsie: Bełda, Biebrza, Bukowo, Czarna Wieś, Ciszewo, Danowo, Karczewo, Kołaki, Kosiły, Kosówka, Kozłówka, Kuligi, Łazarze, Miecze, Orzechówka, Pieńczykowo, Pieńczykówek, Przestrzele, Rybczyzna, Rydzewo, Skrodzkie, Sołki, Stoczek, Turczyn, Tworki, Wojdy, Woźnawieś, Wólka Mała, Wólka Piotrowska.
Szkoły w gminie: Gimnazjum im. Ks. Józefa Radwańskiego w Rajgrodzie, Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Rajgrodzie, Szkoła Podstawowa w Woźnejwsi z siedzibą w Karczewie oraz szkoły podstawowe w: Bełdzie i Rydzewie. Pod patronatem Domu Kultury działa orkiestra dęta. Towarzystwo Miłośników Rajgrodu wydaje książki i miesięcznik „Rajgrodzkie Echa”.
Do największych przedsiębiorstw na terenie gminy zaliczamy: Zakład Przemysłu Mięsnego „Europa”, Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „Jędruś”, piekarnię oraz pieczarkarnię.
W gminie są trzy oczyszczalnie ścieków, nowoczesne wysypisko odpadów stałych i sięć wodociągowa ze stacją uzdatniania wody. Gmina buduje wodociągi i kolektory sanitarne. Inwestycje gminne ostatnich lat to: gimnazjum z halą sportową, sieci wodociągowe Miecze-Biebrza oraz Kosiły-Rydzewo-Kosówka i boisko ze sztuczną nawierzchnią.
Pliki do pobrania:
